weblog eind 2016
17 december 2016
Zondag met Tammy en Jess naar het spoorwegmuseum geweest, waar het verhaal uit de doeken werd gedaan over de bouw van de brug tussen Zambia en Zimbabwe en de aanleg van de houtzagerij in Livingstone. Ze reden destijds met een hoop stoomtreinen, daarvan stonden er nu nog een aantal op het station. Zambia zou Zambia niet zijn als je door alle treinen heen kon klimmen en overal in kon kijken. Erg leuk! Midden in het museum was het Joods museum, die ging over een groep joden die in Livingstone en Zambia heeft gewoond en wat zij voor het land betekend hebben. Geen idee eigenlijk hoe groot de populatie joden op het moment is in Livingstone. In elk geval is de oude synagoge omgebouwd tot een kerk.
Zondagavond uit eten met een paar mensen, er is een nieuw restaurant in Livingstone waar het eten erg lekker is en niet onbelangrijk, waar ze gegrild krokodil serveren. Dus daar lekker gegeten.
Maandagochtend met Tammy vroeg naar Linda Community school gelopen om te kijken bij de oefening van het kerstkoor. Komend weekend heeft African Impact een kerstgeldinzamelactie waarbij er een kerstkoor van kinderen optreedt. De afgelopen vier jaar was ik regelmatig betrokken bij de oefeningen van het kerstkoor en bij het optreden, dus altijd leuk om te kijken hoe de kinderen het nu doen. Deze groep kon de woorden van de liedjes verrassend goed. Nu nog maat houden. Daarna met Tammy een hoop dingen geregeld die nog geregeld moesten worden voor haar school, Lilato, voor haar of voor mij. Zo blijven we lekker bezig, met vooral in de stad heen en weer lopen naar steeds verschillende winkeltjes op zoek naar dingen.
Dinsdag dan mijn laatste volle dag in Livingstone weer, met Tammy gaan ontbijten bij het restaurant waar je zo lekker kan eten. Uiteindelijk zouden we daar ook ’s avonds gaan eten met een groepje mensen als afscheid. Verder niet zo gek veel kunnen doen vanwege de regen. Alles is dan meteen nat en vies en zanderig, aangezien je met bijna alles buiten bezig bent maakt het de mogelijkheid tot leuke dingen doen een stuk kleiner. Dus lekker de hele dag in Backpackers gehangen, lekker rustig. Nog een laatste meeting gehad met Bob om de laatste dingen door te spreken. Hij heeft nog een aantal dingen te doen die af gemaakt moeten worden, hopelijk kan dat wel snel, door de regen weet je het immers nooit. De wegen naar Mulala worden wel beter, maar bij echt goede regen kunnen de wegen in een keer slecht worden.
’s Avonds met Tammy, Jess, Rachael, Manny en Hester uit eten, als een soort afscheidsetentje. Met daarna nog een drankje in Backpackers. Manny was zo vriendelijk om tussen het etentje en het drankje met mij en Tammy nog een rondje te rijden met ons in zijn ‘Bakkie’. Stiekem vind ik dat een van de leukere dingen in Livingstone en gelukkig snapt Manny dat.
Woensdag tot het tijd was om naar het vliegveld te gaan in Backpackers rondgehangen. Zoveel anders was niet mogelijk, wederom door de regen. Tammy had eerder een smartphone gekregen dus haar geholpen om daar verschillende apps op te krijgen en uitgelegd hoe die werken. Daarna door Tammy en de eigenaresse van Backpackers naar het vliegveld gebracht. Nooit een fijn moment om daar weer gedag te zeggen. Gelukkig ging er nu een Zambiaanse vriend van mij en Tammy terug naar huis, die woont tegenwoordig in Zweden. Waardoor ik het eerste stuk niet alleen hoefde te vliegen.
Inmiddels weer twee dagen in Nederland, meteen maar de eerste verkoudheid die ik tegenkwam meegepikt, dus lekker aan het hoesten. Me nu eerst voorbereiden op mijn eerste kerst in Nederland in 4 jaar, k-k-k-koud.
En daarna op mijn volgende Zambia-trip in mei, waarbij mijn beste vriendinnetje en medeoprichter van Lilato, Judith meegaat.
11 december 2016
Regen, regen, regen hier in Livingstone, eindelijk. Het had al twee maanden regenseizoen moeten zijn, maar iemand was vergeten dat de weergoden te vertellen. Nu dus binnen zitten, mooi de tijd om even mijn blog bij te werken. Nog maar drie dagen en dan zit ik weer in het vliegtuig naar huis, zal wel wennen worden, zeker qua temperatuur.
Aansluitend op mijn vorige blog, Tammy heeft nu ook vakantie omdat haar school zes weken vakantie heeft. Dus we hebben besloten om vooral weinig te werken en veel leuke dingen te doen. Zaterdag en zondag dus zwembad dagen, tenminste dat was de bedoeling. Zaterdag is het gelukt, toen zijn we bij een hotel aan het zwembad gaan liggen in het nationale park. Terug moesten we een eindje lopen naar de hoofdweg, onderweg kwamen we giraffen en zebra’s tegen. Altijd leuk, maar het verbaasd me hoe snel het eigenlijk ook normaal wordt, die dieren te zien.
Zondag moesten we eerst naar Tammy’s school omdat mensen uit Mwandi, waar de school staat, hadden gebeld dat de caretaker van het stuk land niet thuis was geweest die nacht. Aangezien Tammy er drie honden heeft rondlopen moesten we die kant op om de honden eten te geven en natuurlijk te knuffelen. De rest van de zondag zouden we weer bij het zwembad gaan hangen, helaas bleven er onduidelijke berichten komen van de caretaker. Toen we terug waren in de stad bleek eigenlijk al dat we beter in Mwandi hadden kunnen blijven. Nu moesten we dus aan het begin van de avond weer die kant op, in verband met inbraken en dergelijke als er geen licht brand en moesten we in de school slapen. Op zich wel gezellig, maar omdat we allebei de geluiden uit de village niet gewend zijn ’s nachts, er veel meer insecten zijn en Tammy’s honden steeds kwamen knuffelen duurde het erg lang voordat we in slaap vielen.
Maandagochtend meteen door naar het zwembad om daar dan maar te slapen. Lekker slim ben ik toen in de zon in slaap gevallen dus mijn rug is behoorlijk verbrand. ’s Avonds vroeg naar bed gegaan.
Alle scholen hebben hier nu zomervakantie, dus African Impact draait weer holidayclub in Linda. Aangezien ik dinsdag naar Linda Farm moest ben ik met het busje meegereden, altijd leuk ook om te kijken welke kinderen ik nog ken. Een meisje van mijn favoriete gezin sprong meteen op me af, Florence, vier jaar geleden toen ik begon hield ik altijd haar broertje vast zodat zij en haar zusje konden spelen. Haar broertje was toen drie maanden, nu vier jaar. We zijn naar haar huis gelopen om het broertje te halen, maar hij wilde niet en vond mij maar eng, zo’n rare blanke. Gelukkig wilde hij wel op de foto. Een ander broertje, Bennie, die toen drie was en nu zeven was wel erg blij om me te zien. Die bleef maar in mijn armen springen. Van een afstand is het echt leuk om die kinderen te zien groeien. Een andere jongen sprong weer meteen op mijn rug toen hij me zag, John, die zat eerdere jaren altijd op mijn rug tijdens holidayclub, inmiddels is hij 11 en wordt hij daar te zwaar voor. Gelukkig zag hij dat zelf ook wel in.
Na het knuffelen van deze kinderen doorgelopen naar Linda Farm waar ik een afspraak had met de leraressen om Xavier te bellen. Xavier heeft 3 jaar geleden de school gebouwd die op Linda Farm staat en wil heel graag terug naar hier. Maar naar school gaan en hier heen komen gaat niet altijd samen. Nu had ik bedacht dat het leuk zou zijn om via what’s app de leraressen met hem te laten bellen. Natuurlijk ging alles op z’n Afrikaans traag en langzaam en was iedereen te laat, maar uiteindelijk alleen maar gelukkige mensen. En daar doe je het toch voor. Na het ophangen bleven de leraressen maar zeggen wat ze van hem gehoord hadden en tegen hem gezegd hadden. Toen ben ik weer terug gegaan naar Linda om met het busje van African Impact weer naar Backpackers te rijden.
Dinsdagmiddag ben ik met Tammy naar de Victoria Falls gegaan, hoewel, Victoria Falls kan je het niet echt noemen op dit moment. Er is een klein stroompje water dat naar beneden valt. Aan de andere kant, bij Zimbabwe valt meer water naar beneden, gelukkig. Desondanks is de omgeving erg mooi en was het fijn om een dag met Tammy leuke dingen te doen, in plaats van altijd werken. ’s Avonds zijn we naar de zonsondergang gegaan bij Royal Livingstone.
Woensdag ben ik weer met Manny meegegaan naar zijn workshop om naar de raamkozijnen te kijken. Ze zijn nu bijna af. In twee ramen komen letters, in een raam de letters van de kinderen van een oppasgezin die een grote donatie heeft gedaan. In een ander raam de letters A, J, V, Anne, Judith, Vincent naar de oprichters van Lilato Nederland. Die letters dus ook bekeken. Daarna door naar Lilatohuis in Mulala omdat Manny de deuren moest opmeten, hij gaat ook de hekken voor de twee deuren maken. Of nou ja hij, eigenlijk Kelvin zijn leerling metaalbewerker.
De rest van de dag met Tammy weer bij het zwembad gehangen.
Donderdag moest ik van een aantal kinderen, vooral het meisje met haar twee broertjes, terugkomen naar holidayclub. Ze hadden nu nog een zus meegenomen. Ik heb ze allemaal op de foto gezet, die foto’s ga ik morgen laten afdrukken zodat de vrijwilligers ze aan hun kunnen geven.
Donderdagmiddag ben ik terug gegaan naar Freedom Camps, de camping waar ik veel kwam toen ik hier een half jaar was. De camping is gebouwd door Adam, een vriend van me en ligt aan een stroomversnelling in een stukje mooie natuur. Je kon daar altijd in de Zambezi zwemmen, mits je rekening hield met de stromingen in het water. Adam is begin dit jaar vermist geraakt, vermoedelijk overleden, toen hij te dicht op de stroomversnelling aan het zwemmen was en is meegesleurd. Ik wilde nu terug om een eerbetoon aan hem in het water te gooien, een stroopwafel, daar was hij dol op. En om te zien wat er allemaal veranderd is op de camping in anderhalf jaar. Nu wordt de camping gerund door zijn beste vriend en business-partner. De camping is mooi geworden, toen ik er de laatste keer was was er eigenlijk nog niets en zat Adam vol plannen om van alles te bouwen. Mooi om te zien dat dat eigenlijk ook allemaal gebouwd is nu. De mensen die het nu runnen zijn ook erg aardig en we hebben tot diep in de nacht zitten kletsen.
Ik mocht slapen in een boomhut die uitkeek over het standje op de camping en de stroomversnelling, helaas was het bewolkt en waren er geen sterren. Dat vond ik altijd het mooiste van daar, de sterrenhemel. Maar niet veel geslapen, laat naar bed en ik word altijd veel te vroeg wakker in Zambia.
Kort maar heerlijk geslapen en vrijdag weer teruggegaan naar Livingstone. Om op de camping te komen moet je 110 meter naar beneden klimmen en dat moest vrijdag dus ook weer de andere kant op. Destijds was ik daar wel geoefend in, maar nu dus niet meer. Ik loop nu dus al twee dagen met flinke spierpijn rond.
Vrijdag verder niet heel veel gedaan, vooral bijgeslapen en rustig aan gedaan.
Zaterdag naar de toeristenmarkt gegaan om souvenirs te kopen, niet echt nodig maar ik wilde een trommel voor op de bso. Natuurlijk kom je dan toch ook weer met veel meer thuis dan de bedoeling was.
Nu is het zondag en is het hopelijk gestopt met regenen, dan gaan we een kijkje nemen in de musea van Livingstone. Er zijn er drie, in eentje ben ik wel al geweest, vier jaar geleden, in de andere drie niet.
04 december 2016
Tijd voor weer een nieuw blog, vorige week zaterdag rustig aan gedaan, meestal wel nodig na een vrijdagavond uit. Tammy is van alles aan het organiseren voor haar school, dus met haar mee om dingen te regelen. Mensen hier hadden me al gewaarschuwd dat het weer in deze tijd van het jaar anders zou zijn, als de regentijd nog niet heeft doorgezet is, of lijkt, het echt veel warmer dan normaal. De zon lijkt ook veel sterker te zijn. Veel meer vliegen en muggen ook. Gelukkig vinden de muggen mij over het algemeen niet zo lekker, dus daar heb ik niet heel veel last van.
Zaterdagavond was er een afscheidsfeestje voor een van de werknemers van African Impact die na anderhalf jaar naar huis gaat. Feestjes gaan hier vaak gepaard met een braai, erg lekker eten dus.
Zondag als het lekker weer is proberen we zwembad-dag te houden, zwembad dag. Dit keer gingen we naar een hotel waar het zwembad min of meer tegen de Zambezi aanligt. Gescheiden door een muurtje. Het is nu laag water, heel erg laag water, dus nu zat er ook een strook gras tussen. Op zich maakt het het mooie plaatje er niet minder om, ik blijf het indrukwekkend vinden die rivier te zien.
Maandag ben in ’s morgens weer met Manny meegegaan naar de workshop om de dames die glazen maken nog een ochtendje te helpen. Rachael had me nu ook gevraagd om een van het te helpen opruimen. Ze verzamelen lege flessen in om zoveel mogelijk van glas te kunnen maken. Maar inmiddels hebben ze zoveel lege flessen, krijgen ze van heel veel hotels in de buurt, dat er eigenlijk een opslag-systeem voor gevonden moet worden. Tussendoor natuurlijk ook gekeken bij Kelvin, die onder toezicht van Manny de kozijnen maakt voor de ramen van Lilato-huis. Maandagavond met Arran mee, degene die weggaat bij African Impact, hij heeft hier gevoetbald bij een voetbalteam en die hadden een afscheidsfeestje voor hem georganiseerd. Heel veel toespraken en wederom lekker eten.
Dinsdagochtend wilde een Nederlandse vrijwilliger die hier nog een paar dagen bleef plakken mee naar Lilatoland, dus die meegenomen. Sinds vorig jaar is er twee keer een nieuwe headman benoemt in het gebied, Mulala. Tijd voor mij dus ook om de nieuwe headman te ontmoeten. De headman staat direct onder de Chief en is eigenlijk een soort burgemeester. De vorige headman was een oudere man die in een modderhuisje woont, alles op de fiets of lopend deed en weinig uit Mulala kwam. Hij kon soms vragen stellen over voor ons hele normale dingen waar hij dan niets van begreep. Maar een ontzettend lieve man. De nieuwe headman is een van zijn zonen die niet in Mulala woont, ergens in Livingstone een goede baan heeft, een auto en weet waar hij het over heeft. Wat heel fijn is, want het het is tijd om Lilatoland aan te sluiten op het elektriciteitsnetwerk in Zambia. Toen we begonnen met bouwen waren we de enige in de wijde omtrek die een stuk grond hadden. Inmiddels wordt er schuin naast ons een Lodge gebouwd en in de buurt ook allemaal kleine woonhuizen. Vooral de woonhuizen kunnen lang gaan duren omdat de Zambianen net zo bouwen als ik, elke keer als er geld is een stukje erbij. Aangezien wij de eerste zijn die daar aangesloten moeten worden vond het elektriciteitsbedrijf dat wij moesten betalen voor de extra paal die in onze richting geplaatst moest worden en mogelijk ook voor de transformer die nodig is om de elektriciteit daar te verdelen. Bob de aannemer vond dit natuurlijk onzin, ik ook, en heeft elke dag een overleg gehad met mensen van het bedrijf. Ik moest me er buiten houden, vaak als ze dan weten dat er een blanke bij betrokken is betaal je meteen het dubbele. De headman heeft zich hier meteen voor ons bewezen, hij heeft geregeld dat we alleen de aansluitkosten hoeven te betalen. Als het goed is hebben we elektriciteit in het huis voor ik weg ga, of net daarna. Hangt er natuurlijk wel vanaf hoe snel ze werken bij dit bedrijf. De aansluitingen binnen zijn al gemaakt.
Dinsdagmiddag ging ik met een aantal vrienden mee op safari. In het Nationale Park in Livingstone. Daar zijn geen katachtige dieren, maar wel olifanten, giraffen, zebra’s, krokodillen, nijlpaarden, heel veel apen en hertjes en neushoorns. Aangezien de neushoorns een bedreigde diersoort is worden de 9 neushoorns in dit park 24 uur per dag beschermd door soldaten. Die achter de neushoorns aanlopen en bij ze in de buurt blijven om ze te beschermen tegen stropers. Het werkt wel, in de vier jaar dat ik hier kom zijn er geen neushoorns gedood, en wel 2 of 3 babies geboren. Langzaam groeit hier het aantal dus weer. Meestal op zo’n safari kan je dan de soldaten bellen en vragen waar de neushoorns op dat moment zijn zodat je ze kan zien. Je mag dan ook de truck uit en lopend naar ze toe, zolang je niet gaat rennen of rare geluiden en bewegingen maakt hebben de neushoorns nauwelijks door dat je er bent en sta je voor je het weet op 20 meter afstand van zo’n enorm beest. Of in dit geval 5 van die enorme beesten en een baby. Dit keer hadden we met de andere dieren ook geluk, we hebben ze allemaal gezien. Een groep olifanten die de weg overstak toen we er naar toe reden, giraffen toen we de auto uitgingen om naar de neushoorns te lopen. De andere dieren kwamen we onderweg tegen. In dit geval telt echt, ik heb het vaker gezien, maar dit blijft indrukwekkend.
Dinsdagavond het afscheidsetentje van Arran bij een nieuw restaurant in Livingstone, met de mensen van African Impact.
Dinsdagavond toen ik terugkwam kwam er een Nederlandse backpacker naar me toe met de vraag of ik hem Afrika kon laten zien, door van de gebaande paden af te wijken zeg maar. De meeste toeristen komen niet in de wijken waar de vrijwilligers werken maar gaan alleen naar de toeristische plekken.
Woensdagochtend dus met hem naar Linda Community School gelopen, wat ik zelf altijd geweldig vind omdat er van overal kinderen naar je toe komen rennen om je hand vast te houden en mee te lopen. Daarna doorgelopen naar Linda Farm. Dit zijn twee scholen waar ik inmiddels weet dat ik altijd welkom ben en het aan mensen kan laten zien. Het is wel mooi om te zien hoe iemand eerst wat afwachtend is, maar uiteindelijk bij Linda Community School met de jongens een potje ging voetballen en op de terugweg de kinderen knuffelde die in zijn armen sprongen. Woensdagmiddag met het team van African Impact Arran naar het vliegveld gebracht. Nooit leuk om mensen weg te brengen, hoewel we inmiddels wel weten dat het er bij hoort. Woensdagavond met Social Welfare en Cathy een street-outreach gedaan om te kijken waar de straatkinderen zijn. Het was de hele week regenachtig weer dus de kinderen verstoppen zich, vaak op steeds andere plekken, en zijn lastig te vinden. We hebben er dus wederom geen gezien. Ondertussen met de man van Social Welfare gepraat over hoe we het huis kunnen runnen en invulling kunnen geven. De groep kinderen waar ik oorspronkelijk heb ontmoet, waar ik het huis voor ben gaan bouwen is inmiddels eigenlijk te oud. De oudste is nu 18 en dus geen kind meer. We zijn nu aan het denken over een manier hoe we die kinderen toch kunnen betrekken bij het project en ze op die manier een beter leven te geven. Daarnaast denk ik ook dat juist de oud-straatkinderen betrokken moeten worden bij ons project omdat zij als geen ander weten hoe het is om op straat te leven. Zij kunnen de kinderen die van de straat komen beter begrijpen en mogelijk ook opvangen dat mensen die niet van de straat komen. Iets om over na te denken dus. Ondertussen moet ik ook met African Impact in gesprek om te kijken hoe we eventueel vrijwilligers bij het project kunnen betrekken. Zij kunnen bijvoorbeeld een keer in de week een middag sportles komen geven of Engelse les.
Donderdagochtend was de laatste ochtend van Tammy’s school, of eigenlijk peuter/kleuterschool. Ik was er in januari op de eerste dag en nu dus in december op de laatste dag. In Afrika is het nu zomer, dus de kinderen hebben nu zomervakantie. Het is geweldig om te zien hoe de kinderen verschillen van begin dit jaar. De eerste dag waren ze allemaal een beetje bang voor Tammy, of liever gezegd, bang voor blanke mensen. Inmiddels hebben ze wel door dat blanke mensen vooral extra aandacht betekent. Dus komen ze de hele tijd knuffelen. De meeste kinderen kennen inmiddels het alfabet, de cijfers en kunnen simpele sommen maken. Ook zingen ze uitbundig alle liedjes mee en dagen ze Tammy uit en Tammy hen. Ben echt supertrots dat ze zo ver gekomen is met haar project. Nu alleen nog zoveel kinderen zien te krijgen dat ze de kosten eruit haalt. Haar school is een prive school, dus ouders moeten per kwartaal betalen. Voor de mensen hier is dat best een groot bedrag. Gelukkig worden de meeste kinderen inmiddels gesponsord. Donderdagavond met de vrijwilligers meegegaan naar de zonsondergang bij Royal Livingstone, die verveelt ook nooit. Omdat het nu bewolkt was kwamen er hele mooie kleuren bij in de lucht en dan op de achtergrond een stukje mist van de Falls. Er zit nu vanwege de grote droogte geen water in de Falls, dus er is ook niet zoveel mist.
Vrijdagochtend even langs Linda gegaan omdat ze daar toen de laatste schooldag hadden. Ze voeren dan dansjes op en roepen van elke klas de beste drie kinderen om. Maar ik was vooral moe, het is behoorlijk heet ’s nachts dus ik slaap niet heel goed. Raar want de eerste twee weken sliep ik juist wel heel goed. Ik ben dus eerder terug naar huis gegaan om bij te slapen. ’s Middags met mijn aannemer een gesprek gehad over hoe nu verder. Er zijn nog een paar dingen die aan het huis moeten gebeuren voor het af is. We hebben daar nog wat meer geld voor nodig. Nu is de vraag vooral, wat doen we nu en wat laten we liggen voor de volgende keer. Ook met het oog op hoe mooi iets dan nog zal zijn. Het gaat nu namelijk vooral om afwerking en niet om ruwbouw. Hij gaat nu verder met het aanleggen van de elektriciteit, daarna omdat voor de waterpomp elektriciteit nodig is de waterleiding. Als het goed is zijn de kozijnen klaar voordat ik kom dus dan kunnen die er ook in. Daarna laten we het huis weer een paar maanden met rust. Er zijn twee mannen uit Mulala die op het huis passen. Zij wonen in een kleiner hutje op het terrein en moeten zorgen dat er niets gestolen wordt of dat mensen het huis niet gaan slopen. Volgens de aannemer kan er ook eentje het werk doen, zeker als er water is, maar dat vind ik niet eerlijk. Ze moeten wel gezelschap hebben. Daarbij kunnen ze als ze met z’n tweeën zijn ook makkelijker even weg, want dan kan er een achter blijven.
Vrijdagavond weer uit geweest, was weer gezellig.
27 november 2016
Tijd gaat snel, zeker in Zambia. Alweer bijna twee weken voorbij van de vier dat ik hier ben. Gelukkig is er genoeg leuks te doen dus ik vermaak me wel. Maandag ben ik met een vrijwilliger naar Linda Community School gelopen om daar het zingen te zien. Elke maandag staan de kinderen keurig per klas in rijtjes om liedjes en het volkslied te zingen. Aangezien er toetsen waren, in Afrika hebben ze rond deze tijd het einde van het schooljaar, verliep de dag verder erg rommelig. Eigenlijk zou ik bij mensen in Linda langsgaan, maar die waren niet thuis. En eindigde ik ook met een clubje kinderen van grade 6 waar ik spelletjes mee mocht doen. Gelukkig kenden de kinderen me van eerdere keren, de holidayclubs en hadden ze me vrij snel omgepraat om gewoon sommen op het bord te schrijven zodat zij die konden maken. Erg leuk om te zien dat ze in januari nog nauwelijks keersommen konden en ze nu bijna moeiteloos konden maken. Na een jaar extra rekenles van African Impact. De mensen waar ik langs zou gaan kwamen me toen halen, dus moesten ze alleen verder. Gelukkig corrigeerden ze ook elkaar dus dat kon wel. Twee jaar geleden vroeg een familie uit Nederland die hier geweest was me om naar de bruiloft te gaan van een man waar zij toen veel contact mee hadden. Bij hem en zijn vrouw ging ik nu weer langs, ze hebben nu een zoontje van 8-9 maanden. Met hun ging het nu heel goed, zo goed zelfs dat ze een stukje land hebben kunnen krijgen vlakbij Lilato-land waar ze een eigen huisje opbouwen. Daarna weer terug naar school zodat ik met het African Impact busje terug naar Backpackers kon rijden. De meiden waren allemaal blij dat ik eindelijk langer haar had dat nu wel ingevlochten kon worden.
Maandagmiddag ging ik met Ireen, een vriendin van Tammy mee om posters rond te brengen voor de pubquiz die woensdag gehouden zou worden. En maandagavond gingen we uit eten voor de verjaardag van iemand, dit was bij een klein hotel waar het eten ook erg lekker was.
Dinsdag ben ik met Tammy mee geweest naar haar school, in het weekend hadden we bij een verjaardag een chef-kok ontmoet die wel een keer wilde koken voor de kinderen. De kinderen hebben op school twee lesblokken, een taal en een rekenen, of liever een met letters en een met cijfers. Daartussen hebben ze pauze. Na de lesblokken krijgen ze lunch en gaan ze slapen. Daarna worden ze opgehaald. Dit keer werd de lunch gemaakt door de chef-kok, die ook een les zou geven over gezond en ongezond eten en het belang van goed drinken. De kinderen reageerden erg enthousiast op de les al vroegen we ons af of ze snapten wat gezond en ongezond eten was. Ze gingen die dag wel meer water drinken.
’s Avonds nog een keer uit eten voor een andere verjaardag.
Woensdag weer naar Linda Community School om met Cathy en de vrijwilligers op huisbezoeken te gaan. Helaas moesten we eerst een uur wachten, het ging regenen net toen we weg wilden en dan zijn de (zand)wegen minder begaanbaar. Ik wilde graag het huisje zien van Elias dat we met vrijwilligers voor hem gebouwd hebben en langs bij Elena, die destijds bij mij in de klas heeft gezeten maar liever naar de kroeg wilde ’s avonds in plaats van naar school ’s morgens. Hoewel ik nu hoorde dat dat ook geweest zou kunnen zijn dat haar ouders dat wilden, zodat ze geld konden verdienen door haar seks te laten hebben met mannen. Eigenlijk gewoon een heel triest verhaal, Elena is nu 16, heeft nog steeds epilepsie en heeft een zoontje van 9 maanden waar ze nauwelijks voor kan zorgen. Met name omdat ze ook niet voor zichzelf kan zorgen. Maar het was wel goed om haar weer even te zien, de baby was natuurlijk zoals alle baby’s hier een schattig ventje.
Het huisje van Elias staat er nog en hij woont er nu ook in. Zijn grootmoeder was erg blij om me te zien, ze werkt nog steeds bij de steengroeve om de hoek van hun huis, waar ze dagelijks grotere steentjes kleiner maakt zodat ze geschikt zijn voor de bouw, voor in de fundering van een huis.
Bij Elias op het land stond tot mijn verbazing nu ook een groot stenen huis, met twee kamers. Zijn grootmoeder heeft een afspraak met tourguides van toeristengroepen die een fietsroute doen dat ze op hun stukje land mogen kijken en er foto’s mogen maken. Dat is toch weer een beetje inkomen. Een van die toeristen van het afgelopen jaar heeft aangeboden om een stenen huis voor hun te bouwen. Dat was dus net gebeurd. Van de mensen van African Impact begreep ik later dat ze er eigenlijk helemaal niet blij mee zijn omdat ze helemaal geen meubels hebben om erin te zetten. Vaak blijven ze dus in hun modderhuizen wonen.
We zijn ook nog langsgegaan bij een ander kind van school, waarvan de moeder kok is bij Linda Community School. Helaas herkende ik haar niet, maar zij was wel blij mij weer te zien. Voor ik het wist werd ik meegenomen hun huisje in want ze had net een tweeling gekregen. Een maandje oud waren ze, een jongen en een meisje. Een van de vrijwilligers kwam achter me aan, dus even later allebei met een baby naar buiten. De mensen in de dorpen hier kunnen erg bijgelovig zijn en een van die bijgeloven is dat het geluk brengt als een blanke je kindje knuffelt. Of we dus vooral veel met de baby’s wilden knuffelen. Helaas moesten we ook snel weer door naar andere huizen.
Woensdagmiddag ben ik meegegaan naar het bejaardentehuis om spelletjes te spelen met Esther en Master Cheater. In mijn vorige blog vertelde ik al dat mijn favoriet, Joyce, de blinde vrouw is overleden. Esther en Master Cheater zagen er nog goed en gezond uit en waren ze als altijd fanatiek in hun spel. Het bejaardentehuis zelf ziet er gelukkig ook een stuk beter uit in verhouding tot vier jaar geleden, hoewel het nog steeds een trieste plek is om te wonen. Een van de medewerkers vertelden dat ze nu puppy’s hadden, 6 piepkleine hondjes van 5 dagen oud waar we ook even mee mochten knuffelen. Papa en mama hond liepen kwispelend om ons heen om toch vooral ook geknuffeld te worden.
Woensdagavond was de pub quiz, Tammy en ik zijn daar twee jaar geleden mee begonnen om geld op te halen voor haar school en mijn huis voor de straatkinderen. Het is een tijdje niet geweest maar nu wordt er weer elke twee drie weken een quiz gehouden. Dit keer hoefde ik niet echt te helpen met de organisatie maar mocht ik mee doen. Helaas werd mijn team slechts 5de van de 7 teams.
Donderdagochtend ben ik met Hester die hier bij een ander hostel werkt gaan ontbijten/lunchen bij Avani, een duurder hotel vlakbij de Falls. Alles daar ziet er nog even mooi en luxe uit, tussen het lunchen door liepen er zebra’s langs het zwembad, na die jaren hier heb ik dat natuurlijk wel vaker gezien maar het blijft een mooi gezicht. Donderdagmiddag zou ik met Social Welfare en Cathy een rondje gaan lopen door de stad om de straatkinderen te zoeken, helaas ging het weer net regenen toen we weg wilden gaan. Heel veel zin om dan nog te gaan heeft het niet, buiten dat je kletsnat wordt verschuilen de kinderen zich ook. Dus afgesproken de dag erna weer te gaan. De rest van de dag weinig gedaan.
Vrijdag ben ik met Rachael en Manny meegegaan naar hun workshopruimte Pure Skills. Wat zelf hebben opgezet om mensen hier te leren recyclen en handwerkdingen te maken en dergelijke. Manny heeft een aantal jongens geleerd om te solderen. Zij maken nu onder andere ook de raamkozijnen van Lilato-huis. Kon ik dat ook meteen even checken. Rachael maakt met twee lokale dames glazen van flesjes Savanna. Ik mocht er ook een paar maken, was leuk om te doen al ging er een hoop schuurwerk in zitten om de glazen mooi af te werken. Uit Nederland had ik voor hen boortjes meegenomen om glas te bewerken dus we konden daarna van alles in de glazen schrijven. Het viel me wel op hoeveel werk er in zoiets gaat zitten, in verhouding met hoe weinig we eigenlijk willen betalen voor souvenirs op de markt. Misschien de volgende keer toch maar iets minder fanatiek afdingen daar.
Vrijdagavond was de laatste vrijdagavond uit voor een van de werknemers van African Impact, hij gaat volgende week weer naar huis. Op zich wel grappig, toen ik hier in mijn laatste week zat van mijn halve jaar hier kwam hij binnen als vrijwilliger. Nu heeft hij bijna anderhalf jaar als vrijwilliger-coördinator gewerkt. Na lange tijd dus weer een keer naar Fez-bar. Waar ik het vooral leuk om vond te kijken naar de vrijwilligers op de dansvloer en het zien van een hoop lokale bekenden.
Voor Lilato ga ik elke dag naar de pinautomaat om de kijken of ik geld kan pinnen, soms heb ik geluk, soms minder, dan zit er geen geld in de automaat of is de automaat buiten gebruik. Er is maar een automaat waar ik hier 4000 kwacha in een keer kan pinnen, dat is ongeveer 370 euro. Steeds als er weer een leuk bedragje is betaal ik de aannemer een beetje. Hij is er nu mee bezig om de elektriciteit doorgetrokken te krijgen naar ons huis. Dit gaat ietwat moeizaam omdat er daarvoor een aantal electriciteitspalen bij gezet moeten worden. Voor de lijn ons huis bereikt. Hierdoor is het beter als ik niet te vaak bij het huis kom omdat de mensen van de energie regelmatig komen om te kijken hoe ze het het beste kunnen doen. Over de prijs wordt nog onderhandeld, dus ze kunnen beter niet weten dat er een blanke bij betrokken is. Anders gaat de prijs zeker omhoog.
Ondertussen wordt er ook gewerkt aan een waterleiding van de waterpomp naar huis zodat er straks stromend water is en wc’s die doorgetrokken kunnen worden. Naast het huis zijn twee grote gaten gebouwd die als septic tank moeten dienen. Ziet er allemaal goed uit dus.
Voor iedereen die nog een steentje bij wil dragen, dit is het moment om geld over te maken, aangezien ik nu in Zambia ben en er, als de pinautomaat werkt, meteen iets mee kan doen. Op die manier kan het huis in mei af zijn en kunnen we het dan openen.
Alle beetjes helpen: NL48INGB0006313468 ten aan name van Stichting Lilato Foundation.
21 november 2016
Lang geleden dat ik mijn laatste blog heb geschreven. Tussendoor ben ik wel nog in Zambia geweest maar toen heb ik minder voor Lilato gedaan omdat er toen niet zoveel geld was. Eind vorig jaar hebben we een grote donatie gekregen en in mei nog een grote donatie. Halverwege het jaar heb ik de pinpas van Lilato via via naar Zambia laten sturen. De mensen van African Impact hebben voor ons gepind en de aannemer heeft elke keer de foto’s doorgestuurd als er iets gebouwd was.
Inmiddels zijn we in november en zijn de muren tot het dak gebouwd, zit het dak erop, is er een kleiner huisje gebouwd voor de opzichter/caretaker en is er een waterput geslagen. Water zal vanaf 40 meter diep naar boven gepompt moeten worden. Ik ben inmiddels bijna een week in Zambia en het huis ziet er echt geweldig uit. Ergens kan ik nog steeds niet geloven dat we dit met elkaar voor elkaar hebben gekregen. Deze week heb ik zelf weer een aanbetaling gedaan bij de aannemer, die er voor gaat zorgen dat er hopelijk eind deze week, begin volgende week elektriciteit in het huis is. Afhankelijk van hoe het gaat met pinnen, er zit regelmatig geen geld in de automaten, gaat hij ook deze week beginnen met het aanleggen van de waterleiding van de pomp naar het huis. De rest van wat dan moet gebeuren is dan vooral afwerking, de muren afwerken, de vloer gelijkmatig maken, raam frames in de ramen, deur frames in de deuren, plaatsen van de wc’s en de douches. Dat zijn dingen die hopelijk de drie/vier weken dat ik hier ben gaan gebeuren. De uiteindelijke afwerking bewaren we dan voor in mei, als ik met Judith terug ga om het huis hopelijk te openen. Dan wordt het glas geplaatst in de ramen en wordt het huis geverfd. Mits er geld genoeg is natuurlijk om het af te maken.
Terug zijn in Zambia voelt elke keer toch weer als thuiskomen, inmiddels ken ik zoveel mensen en projecten, wat het natuurlijk alleen maar leuk maakt. Aangezien ik best wat projecten wilde zien besloot ik na het huis eerste te kijken bij de projecten die ik wilde bezoeken.
De eerste dag dus Baobuyu Learning Center van Tammy, ik ben in januari bij de eerste dag van haar school geweest en wilde nu graag bij de laatste dag zijn. Dit is ook de plek waar zo ongeveer de hele inhoud van mijn koffers naar toe gaat. Het was heel leuk om te zien hoe alles wat ik ook heb meegenomen ook daadwerkelijk gebruikt wordt. En hoe er overal spelletjes van gemaakt werden met letters en cijfers. De kinderen vinden alles leuk en doen overal enthousiast aan mee. Het was ook erg leuk om te zien hoe de kinderen die de eerste dag nog bang waren voor blanken nu echt een band hadden met Tammy, haar durfden uit te dagen en durfden gewoon ronduit vervelend te zijn.
Mijn tweede dag had ik eerst een meeting met mijn aannemer, waarbij we hebben gekeken wat er nu gedaan kan worden en wat er blijft liggen tot mei. Gelukkig was hij zelf zo slim om te zeggen dat bijvoorbeeld het glas voor de ramen het beste in mei gedaan kan worden. Zo is er de minste kans dat het kapot gaat voordat het huis open gaat. Ook hebben we gekeken naar de mogelijkheid een kippenren te bouwen, dit met name als bron van voedsel en mogelijk inkomen. Kip is erg populair als eten hier, dus wie kippen heeft en verkoopt kan aardig wat geld verdienen. Uiteindelijk is het de bedoeling dat het huis zichzelf onderhoudt, dus moeten we ook naar zulke dingen gaan kijken. Al waren we het er nu over eens dat het belangrijkste nu is dat het huis af komt en open gaat.
Daarna had ik een gesprek met Cathy over alles wat er nu nog gedaan moet worden. Het meeste daarvan zijn haar taken, maar het is altijd goed om die weer eens op een rijtje te zetten.
Vrijdag ben ik naar Linda Farm gegaan, dat is een project van African Impact. Drie jaar geleden heeft een jongen uit Nederland, van Bouwstenen Zambia daar een school gebouwd, dus altijd leuk om namens hem even te gaan kijken. Ze zijn altijd blij met bekend bezoek dus ook nu weer moest ik alles zien, bekijken en alle nieuwtjes horen. Ondertussen werd ik verwend met vers van de boom gevallen mango’s. Het blijft in dit geval mooi om te zien hoe projecten veranderen en groter/mooier worden, hier zijn inmiddels twee waterpompen en werden toilet/douche gebouwtjes neergezet voor een betere hygiëne op de farm.
Van het weekend heb ik rustig aan gedaan, zoals gewoonlijk moesten met name mijn darmen even wennen aan het drinkwater hier. Zaterdag heb ik geprobeerd de was te doen, helaas voor mij begon het eindelijk te regenen toen ik even weg was. Goed voor het land na maanden droogte maar iets minder leuk voor mij, aangezien ik niet zoveel schone kleding meer had. Gelukkig hadden de werknemers van Backpackers gezien dat ik de was deed en hebben ze mijn was binnen gehaald. ’s Avonds was er een verjaardagsfeestje in een huis aan de Zambezi, we konden in de tuin zo tot aan de rivier lopen en vandaaruit nijlpaarden zien zwemmen.
Zondagochtend ben ik met Tammy en de nieuwe projectcoördinator naar de markt in Maramba gelopen en weer terug. Wat opzich naar onze begrippen niet heel erg ver is, maar wel vermoeiend als het 32 graden is. Daarna zijn we naar het zwembad bij Chrismar gegaan. Aangezien het niet super warm was niet gezwommen, wel lekker naast de rand liggen lezen.
O ja, ook minder “leuk” nieuws, normaal ga ik altijd vrij snel naar het bejaardentehuis om Joyce op te zoeken, de blinde vrouw waar ik een goede band mee heb. Helaas is zij vorige maand overleden, aan ouderdom.